Wit goud
Op de markt, bij de groenteboer en in de schappen van de
supermarkt liggen er weer asperges. Verse asperges. Het seizoen loopt
van eind april tot ergens in juni. Daarna komen de Hollandse Nieuwe,
vervolgens de frambozen en tenslotte de vijgen. En dan begint de kou
weer, de onvermijdelijke winter.
Het liefst zou ik willen dat er geen seizoenen
waren, dat
alle lekkernijen het gehele jaar genuttigd konden worden en je altijd
op je balkon in de zon kon zitten. Maar zo is het niet. Wanneer
vertrekt de mensheid naar een andere planeet?
29 april
2012,
Steven Verhelst
Geest in de fles
Schnaps is de algemene Duitse
benaming voor sterke dranken. In Duitsland wordt schnaps vaak
van fruit gemaakt en heet dan
Obstbrand. Appel,
peer, pruim. Ik drink het niet zo vaak, want ik houd niet zo van
appels, peren en pruimen.
Als kind was mijn favoriete fruit de framboos.
Maar van
frambozen kan vanwege het lage suikergehalte geen schnaps gemaakt
worden. In plaats daarvan wordt er een
Himbeergeist
gemaakt: een mengsel van frambozen en schnaps wordt gedestilleerd,
zodat de vluchtige aroma's uit de frambozen in de drank terechtkomen.
Als een paar glaasjes
Himbeergeist
het lichaam binnengaan, verlaat de menselijke geest
dat lichaam.
En dat is uiteraard prima, want het menselijke denken is iets
beklagenswaardig.
28 april
2012,
Steven Verhelst
Bang voor een bom
Op het Ben Gurion vliegveld wordt er streng gecontroleerd. De
veiligheidsinspectie adviseert om 4 uur voor vertrek aanwezig te zijn.
Ik arriveerde krap tweeënhalf uur voor mijn vlucht.
Na een aantal vragen werd de gehele inhoud van
mijn koffer
gecontroleerd. Ze waren bang voor een bom. Ze zijn altijd bang voor een
bom. Toen ik mijn boardingpas had, moest ik nog een uur in de rij staan
om mijn handbagage door de x-ray te laten gaan.
De meeste mensen willen rust en vrede. Het zijn
een klein
aantal extremisten dat problemen veroorzaakt. De Romeinse keizers, de
kruisvaarders, de Ottomanen, de Nazis, en momenteel zijn het
vaak
de orthodoxe moslims die geweld en terrorisme hanteren.
Ik ga terug naar Duitsland - veilig in mijn
appartement een glaasje riesling drinken.
25 april
2012,
Steven Verhelst
Dieptepunt
Ik ben op het dieptepunt van mijn leven
aangeland. Geografisch gezien. Ik zat op ongeveer 420 meter onder
zeeniveau, aan de rand van de Dode Zee.
De Dode Zee is zo zout dat er geen
zichtbare
organismen in leven (bepaalde micro-organismen kunnen er wel in
voortbestaan). Het water is zo zwaar dat je er zonder moeite
in
kunt blijven drijven. Aan verschillende kusten is er ook
modder te
vinden die een cosmetische en geneeskrachtige werking zou hebben. Ik
weet niet of het waar is - wie weet is de modder
juist kankerverwekkend. Maar ik was er nu toch, en voor
één keer kan het geen kwaad, dacht ik. Dus
smeerde ik
mijn lichaam met de groenzwarte klei in, hopend om na indrogen en
afspoelen er vijf jaar jonger uit te zien.
21 april
2012,
Steven Verhelst
Hebreeuws
Ik logeer bij een vriendin die in de buurt van Jerusalem woont.
Gisteravond was er een familie-avond bij haar thuis. Het leek of
iedereen ruzie had. Maar dat was niet zo. Het kwam door de harde,
gorgelende Hebreeuwse taal. Dan lijkt het al snel alsof er ruzie is.
Hebreeuws was een dode taal, net als Latijn. Maar
aan het
eind van de negentiende eeuw werd gesproken Hebreeuws weer ingevoerd
door Elezier Ben-Yehuda, als een taal voor de Joden. Hij baseerde zich
op de Tora, en woorden die niet in de Tora voorkwamen, verzon hij.
Ik ken slechts één Hebreeuws
woord:
Shalom.
Daarom houd ik mijn mond maar, en eet van de knafeh en
fruitsalade met loquats.
20 april
2012,
Steven Verhelst
Yom
HaShoah
Vandaag is het Yom HaShoah, de Israëlische
holocaustherdenkingsdag. Om 10 uur 's ochtends klinken er sirenes en is
iedereen twee minuten stil. Ik hoorde de sirenes niet, want ik
had
op dat moment een rondleiding door de tunnels van de tempelberg.
Gisteren was ik al naar Yad Vashem gegaan, het
holocaustmuseum. Bij de bushalte ontmoette ik een vrouw die in
de
oorlog uit een joodse ghetto in Polen was gevlucht. Ze had
geluk
gehad, zei ze, haar vader had kunnen regelen dat ze naar
Italië
konden reizen, en vandaaruit naar Jerusalem.
In het museum zag ik veel informatie die ik al
kende uit
Westerbork, uit Dachau. De toespraken van Hitler, een exemplaar van
Mein Kampf, filmopnames van de boekverbranding, foto's van de
Kristallnacht, beelden van uitgemergelde lichamen. Eén ding
had
ik nog niet eerder gezien: een Duits gezelschapspel uit de late jaren
dertig - een soort Mens-erger-je-niet - met de titel: Jüden
Raus!
Ik kon nauwelijk geloven dat iemand ooit zo'n spel
had
bedacht, en ik had een foto op deze site geplaatst wanneer het niet
verboden was om in het museum te fotograferen.
19 april
2012,
Steven Verhelst
Tempelberg
De tempelberg in Jerusalem, met de rotskoepel en de Al-Aqsa moskee, is
slechts op bepaalde tijden toegankelijk voor niet-moslims, en alleen
via een bepaalde ingang. Ik stond er vanaf half twee te wachten, en de
tempelberg zou om half drie weer sluiten voor niet-moslims.
Het leek wel een attractie van de Efteling: eerst
bijna
een uur in de rij staan en dan 5 minuten tijd om iets te zien.
Maar het viel mee. Na een half uur was ik binnen.
Toen ik de poort doorging, schoot vrijwel direct
een of
andere moslim me aan. Korte broeken waren niet toegestaan. Hij verkocht
me - voor een te hoge prijs natuurlijk - een soort Arafat-sjaal die hij
als een jurk om mijn benen drapeerde. Het was natuurlijk geen gezicht,
maar kennelijk minder aanstootgevend dan een korte broek.
Aan het eind van de dag dronk ik bij de
Damascuspoort, een
van de ingangswegen van het oude Jerusalem, Taybeh - Palestijns bier.
Drie Palestijnse jongetjes die op de stoep zaten, keken me met open
mond aan, want ik goot in een kwartier twee flesjes naar binnen. Of
keken ze omdat ik weer eens geen zonnebrand gebruikt had en er met een
verbrande kop bij zat? Misschien had ik die Arafat-sjaal toch beter om
mijn hoofd kunnen binden.
18 april
2012,
Steven Verhelst
El Al
Als kind had ik een kleine vork en lepel van El Al. In de jaren
zeventig was mijn oma naar Israël gegaan en had uit het
vliegtuig
het bestek meegenomen. Als souvenir in de handtas laten glippen. Want
dat bestond toen nog ik vliegtuigen: metalen bestek.
Nu zat ik zelf in een El Al toestel. Het bestek
was van
plastic, en bij de middagmaaltijd werd alleen een klein bekertje water
geserveerd. Het was tevergeefs wachten op een steward met sandalen en
een baard, die het in wijn zou veranderen.
17 april
2012,
Steven Verhelst
Moslim
In de bus naar het vliegveld van München stond de magere
versie
van Theo van Gogh. Een klein buikje, een ongeschoren
gezicht, een vettige spijkerbroek en een leren jasje. Ik schatte hem op
een jaar of veertig. Door zijn wenkbrauw had hij een piercing. Ik vind
piercings iets voor tieners, maar goed.
Bij de gate waar ik moest inchecken voor Ben
Gurion
Airport werd ik stevig aan de tand gevoeld. Wie was ik? Waar werkte ik?
Waar had ik gewerkt en gestudeerd? Wat ging ik in Israël doen?
En
had ik Arabieren of Moslims als vrienden?
De moslim die ik het beste ken, is Yusef el Halal,
maar
dat ben ik deels zelf. Dus die informatie verzweeg ik maar, om de
verwarring niet te groot te maken. Evenals dat ik zojuist een
dubbelganger van Theo van Gogh had gezien, die ooit door een moslim
vermoord was.
Ondanks dat ik al hun vragen had beantwoord, werd
ik met een krant in een wachtruimte gezet, omdat ze nader
onderzoek wilden doen. Wat dat onderzoek precies inhield, was mij
onduidelijk. Na een half uur kwam er een beeldschoon meisje met een
soort afwasborstel een monster van mijn schoenen nemen, en uiteindelijk
mocht ik door de security. Ik kon nog net even naar het toilet voordat
het instappen begon.
Bankzitter
Als ik naar de marathon van Rotterdam kijk, krijg ik altijd zelf zin om
hard te lopen. Maar het regent buiten, en ik heb niet de discipline die
ik vroeger had.
De eerste hardloopwedstrijd die ik ooit liep, was
in
Schiedam. 1 kilometer. Ik was elf jaar en finishte als derde in een
tijd van 4.21.
Een marathon heb ik nooit gehaald; de langste
afstand die
ik in wedstrijdvorm liep, was 10 kilometer, in Leiden en in Freising.
Beide keren net onder de 48 minuten.
Nu loop ik maximaal twee keer per week. Want als
ik geen
doel heb, blijf ik op de bank zitten, of achter mijn laptop.
15 april
2012,
Steven Verhelst
Foto's
Ik was in de fotostudio van de Technische Universiteit München
om
foto's te laten maken voor een of andere website. Ik kreeg wat poeder
op mijn gezicht en moest vervolgens breed in de camera lachen. De
fotograaf bleef maar afdrukken. Ik weet niet hoe vaak. Veertig keer?
Vijftig keer? Honderd keer?
Na afloop beoordeelden we samen de foto's op de
monitor van zijn computer. Er bleven zes acceptabele beelden over.
'Ik stuur ze volgende week op, want ik
moet ze eerst
nog bewerken met Photoshop,' zei de fotograaf. 'Dat doen we bij
iedereen,' liet hij er nog op volgen, want hij zag mij denken: dat zal
bij mij wel nodig zijn.
12 april
2012,
Steven Verhelst
Grass
Schrijver en Nobelprijswinnaar voor de literatuur Günther
Grass is
vorige week in opspraak geraakt vanwege een gedicht dat onlangs in de
Süddeutsche
Zeitung
verscheen. Een gedicht vond ik het nauwelijks, meer een stuk in stukken
gehakt proza. Maar goed. Inhoud ging boven vorm, hier. Grass
bekritiseerde de sluimerende plannen van Israël om Iran aan te
vallen. Nu is hem de toegang tot het land ontzegd.
Zelf reis ik binnenkort naar Israël, dus
ik houd mijn mening voorlopig voor me.
Pasen
Twintig jaar geleden stond ik op eerste paasdag met duizenden andere
mensen op het Sintpietersplein in Rome naar de paus te luisteren. Niet
omdat ik katholiek ben en op een bedevaart was, maar omdat we toch in
Rome waren, tijdens een schoolreis met 4VWO. Eigenlijk wilden we
helemaal niet naar de paus luisteren, maar het stond nu eenmaal op het
programma. Wij wilden pizza eten, naar mooie, Italiaanse meisjes
gluren, oude Romeinse gebouwen bezoeken op het Forum Romanum en
’s avonds flessen wijn drinken, terwijl de begeleidende
leraren
op één oor lagen.
De meesten van ons waren voor het eerst zonder hun
ouders
op vakantie. Comazuipen bestond nog niet, maar er werden wel diverse
badkamers van onze veredelde sta-caravans ondergekotst. Niet door mij
– ik ben netjes opgevoed en braakte keurig in het toilet toen
dat
nodig was. Gevolgd door doortrekken uiteraard.
Slechts één leerling werd
met
alcoholvergiftiging naar het ziekenhuis gebracht, waar zijn maag werd
leeggepompt. Onze leraar Latijn zag er al oud uit, maar na de Romereis
leek hij op slag bejaard en rijp voor zijn pensioen.
Nu, twintig jaar en ontelbare flessen wijn later,
slaap ik
op eerste paasdag gewoon mijn kater weg en ga daarna aan het werk.
Afgezien van een ei bij het ontbijt en een chocolade haas bij de thee,
sta ik niet stil bij het paasfeest, hoe zeer de EO het ook probeert te
promoten met hun moderne
Passion
en
Grote Jezus Quiz.
De historiciteit van de evangeliën zijn
net zo
plausibel als die van Homerus' Ilias en Odyssee. Het is
waarschijnlijker dat het fictieve verhalen zijn, aangevuurd
door visioenen van Paulus. Chronologisch gezien schreef hij de
eerste bijbelboeken, tientallen jaren na de vermeende kruisiging. De
verhalen over Jezus – de maagdelijke geboorte op 25 december,
het
lopen over water, het genezen van zieken, het opwekken van doden, de
opstanding uit de dood – komen regelrecht uit vroegere
religies,
zoals Joost van den Vondel zijn Gijsbrecht van Aemstel baseerde op de
Aeneïs van Virgilius. Het Trojaanse Paard stond model
voor
Vondels
Schuit 't
Zeepaardje.
Ik laat het Urbi et Orbi voor
wat het is.
Misschien blader ik in plaats daarvan mijn plakboek van de Romereis
1992 nog eens door, trek een flesje
Italiaanse wijn
open en droom weg bij de gedachte aan mooie Italiaanse meisjes.
8 april
2012,
Steven Verhelst
Schrijven en chemie
Op advies van schrijver
Rick van Leeuwen
kijk ik naar het eerste seizoen van de televisie serie Breaking Bad,
waarvan de afleveringen gewoon op het internet te vinden zijn. Het
draait om een scheikunde leraar die in de methamfetamine business gaat.
Met een beetje chemische kennis kun je veel dingen
in de
dagelijkse wereld verklaren. Waarom water vloeibaar is, hoe een
batterij werkt, waarom een ei stolt als je het verhit, hoe
twee-componenten-lijm werkt. Maar wat een compleet raadsel blijft, is
het gedrag van mensen. Om dat te verklaren, moet je schrijver of
psycholoog zijn.
Rammstein
Voordat ik vanuit de Verenigde Staten in Freising kwam wonen, was mijn
vocabulaire beperkt tot de songteksten van Rammstein. En nu, na bijna
vier jaar? Nog steeds.
4 april
2012,
Steven Verhelst
Bangalijsten
Vorige week was er in de media ophef over
bangalijsten op internet. Voor de
oudere lezer van deze weblog: een bangalijst is een lijst, veelal
samengesteld door mannelijke leerlingen uit het middelbaar onderwijs,
met daarop de grootste sletten van de school en de handelingen die ze
zouden verrichten – al dan niet fictief.
Toen ik in de brugklas zat, bestonden er nog geen
bangalijsten. We hoorden wel via-via wie de grootste sletjes
van de school waren. Eén jongen beweerde dat hij een meisje
uit klas B1 in het park had gevingerd. We wisten niet of we het moesten
geloven, want die jongen had wel vaker stoere praatjes. Maar het
zóu kunnen.
'Wil je mijn vingers ruiken dan?' vroeg hij toen,
en hij stak zijn hand naar voren.
Maar niemand rook. We knikten dat we hem geloofden. Want
niemand van ons wist welke geur het bewijs zou vormen.
Muur
In 1986 was Adrie van der Poel de laatste Nederlandse winnaar van de
Ronde van Vlaanderen, een van de meest begeerde voorjaarsklassiekers.
Ik had weinig hoop dat Vlaanderen's mooiste op de
Duitse
televisie te zien zou zijn, maar gelukkig ik vond vandaag een kanaal
waar ze live
verslag deden.
Sinds dit jaar is het parcour veranderd en de Muur
van
Geraardsbergen, meestal een beslissende klim in de final, is
geschrapt. Er was kritiek. Uiteraard. Tradities horen in ere gehouden
te worden. Maar volgens anderen is de Muur binnen een paar jaar
vergeten.
Nu bestond de finale uit de oude Kwaremont en de
Patersberg, en het was een mooie finale. De sterksten gingen ervandoor,
en uiteindelijk won Tom Boonen in de sprint van een groepje van drie.
Het precieze parcours doet niet ter zake,
wielerwedstrijden creëren hoe dan ook helden.
1 april
2012,
Steven Verhelst
