Er schijnt een nieuwe verslaving op te komen, aan het medicijn oxycodon, een opoïide met een structuur verwant aan paramorfine en codeïne. Het wordt steeds vaker voorgeschreven als pijnstiller.
   Ik heb ooit als kind eens codeïne tegen hoesten van mijn huisarts gekregen. Of dat verstandig was, weet ik niet. Volgens de arts had ik een 'zenuwenkuchje'. Hij had ooit in de tropen gewerkt en sneed ook wel bulten weg zonder verdoving. Zijn kennis was wel goed, schat ik, zijn uitvoering misschien iets minder. Maar goed, wat weet een elfjarige?
   In elk geval lijkt het me ongewenst dat huisartsen te pas en te onpas oxycodon voorschrijven, omdat het gewoon wordt doorverkocht en op de zwarte markt terechtkomt. Zo erg als in Amerika is het nog niet. Daar gaan jaarlijks meer dan veertigduizend mensen dood aan een overdosis pijnstillers. Hopelijk komt het in Nederland nooit zo ver.

Ik ging vanochtend naar de supermarkt, maar alles was dicht. De Lidl, de Carrefour, de Delhaize. Het was nationale feestdag in België. Of dat betekent dat de koning jarig is, weet ik niet. Maar in elk geval moest ik op een houtje bijten.

Alpe d'Huez is een Nederlandse berg in de Tour de France, hoewel er sinds de overwinning van Gert-Jan Theunisse in 1989 geen Nederlander meer als eerste boven is gekomen.
   Vandaag ondernam Stefan Kruijswijk een heroïsche poging om Theunisse op te volgen. Hij reed op de top van de Croix-de-Fer zes minuten voor de favorieten. Aan de voet van de oranje-gekleurde Alp had hij nog ruim vier minuten voorspong. De supporters hebben geprobeerd hem naar boven te schreeuwen, maar het bleek helaas te weinig. Tom Dumoulin werd nog tweede - laat het een schrale troost zijn.
   Ik blijf hopen op een Nederlandse winnaar. Volgend jaar, 30 jaar na Theunisse.

De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Stef Blok, heeft deze week een aantal controversiële uitspraken gedaan over de multiculturele samenleving. Hij beweert dat we niet in staat zijn om een binding aan te gaan met ons onbekende mensen.
   Mijn laboratorium bestaat deze maand tien jaar (proficiat, Steven!). En het grootste deel van mijn medewerkers kwam niet uit Nederland. Ik heb de afgelopen tien jaar mensen begeleid uit: Duitsland, Turkije, China, Rusland, België, Nederland, India, Vietnam, Spanje, de Verenigde Staten, Bulgarije, Griekenland en Engeland. We werken goed met elkaar samen, en het is in mijn mening een verrijking in plaats van een barrière. Misschien zou minister Blok beter lid worden van de PVV, of beter nog: stage komen lopen in mijn laboratorium.

Gisteren was het elf jaar geleden dat deze blogsite gelanceerd werd.
   Ik heb eens gekeken in de statistieken uit welke delen van de wereld men deze blogsite bezoekt (een kanttekening daarbij; er zijn natuurlijk ook 'bots' die websites bezoeken, want een deel van de blogbezoeken duurt slechts een paar seconden).
   In elk geval komt 45% van alle internetverkeer naar deze site uit Nederland, en 10% uit België. Dat was uiteraard te verwachten. Gek genoeg staat op nummer 2 met 14% de Amerikaanse staat Illinois. Wie daar wonen en deze site bezoeken, weet ik niet., maar dat het om Nederlandstalige mensen gaat, lijkt mij wel heel waarschijnlijk.
   Verder kun je uiteraard weinig met deze statistieken.
   In mijn wetenschappelijk werk kom ik soms niet om statistiek heen, maar het liefst zou ik alle vragen over statistiek beantwoorden met een citaat van natuurkundige Ernest Rutherford: "If your experiment needs a statistician, you need a better experiment."

Veel chemische berichten in de eerste helft van deze maand. Vanochtend las ik dat rond het chemische bedrijf Chemours bij Sliedrecht en Papendrecht, verhoogde concentraties gevonden van stoffen die gebruikt worden in het GenX proces (zoals FRD-903). Deze stof is een alternatief voor PFOA (perfluorooctaanzuur). Ze zijn biologisch niet afbreekbaar en of ze kankerverwekkend zijn of juist niet, is nog niet onomstotelijk vastgesteld.
   Verder ontplofte er gisteren nog een chemische fabriek in China, met 19 doden als gevolg.
   Is er dan niks positiefs te melden over chemie? Jazeker wel, en daar kom ik later deze maand nog wel op terug.

Vandaag is een feestdag in Vlaanderen. Herdenking van de Guldensporenslag bij Kortrijk in 1302. Toen wonnen ze van een leger Franse ridders.
   Gisteren verloren de Rode Duivels van Frankrijk, dus ondanks de feestdag, is de stemming in België in mineur. Mijn universiteit is dicht, dus ik ga op stap, loop winkel in en winkel uit, drink een biertje hier en daar en ben in opperbeste stemming.
   Het is 11 juli, denk ik, en ik neem mijn geluk in eigen handen. Dit is het begin van de rest van mijn leven (zoals elke dag eigenlijk). Soms win je, zoals in 1302, soms verlies je, zoals gisteren. Het enige wat je kunt doen, is hoe je er mee omgaat.

De Tour stopt voor niemand, is een veelgehoorde kreet.
   Als ie eenmaal begonnen is wel. Maar dit jaar start de tour de France een week later dan gepland, vanwege het WK voetbal. Wat mij betreft niet erg, want nu valt de laatste week in mijn vakantie en kan ik een flink aantal etappes live zien. En da's toch beter dan in de samenvatting. Het doet mij denken aan de lome, zomerse middagen van mijn jeugd, hangend voor de televisie met een glas sinas, luisterend het commentaar van Mart Smeets en Jean Nelissen, die weetje na weetje uit de kast wisten te trekken om ook de langste wandeletappe interessant te maken.
   Jean is dood, en Mart is met pensioen. Ik hoop dat er waardige vervangers zijn gekomen.

Tubocurarine is een van de chemische bestanddelen van curare, bekend door het gebruik als pijlgif door Zuid-Amerikaanse stammen. Het wordt gewonnen uit de plant Strychnos toxifera. Het functioneert als spierverslapper (inclusief de ademhalingsspieren) en werd vroeger ook wel gebruikt om patiënten tijdens operaties te verslappen. Met minder dan een milligram raak je al in narcose en meerdere tientallen milligrammen kunnen dodelijk zijn, omdat de ademhaling stopt. Zo sterven de dieren die door een pijl worden geraakt, dat in dit gif is gedoopt.
   Gisternacht werd uit museum Boerhaave in Leiden een kluis gestolen waarin een paar gram van dit gif lag. Het museum had het gif van iemand gedoneerd gekregen, maar wilde het laten vernietigen en daarom lag het in de kluis. Zodat er geen ongelukken zouden gebeuren.
   Nu is het gif dus door inbrekers afgevoerd, maar of zij nog in leven zijn, is de vraag...

Salbutamol is een medicijn dat de luchtwegen beter openzet. Goed als je asthma hebt. Of misschien als je sporter bent?
   Er zijn deskundigen die beweren dat je er geen meter harder van gaat fietsen. Andere studies schrijven dat niet het inhaleren via een verstuiver, maar wel het oraal of intraveneus gebruikt prestaties kan bevorderen. ook zou het een anabole werking hebben.
  In elk geval is Chris Froome, die vorig jaar in de Vuelta op het gebruik van Salbutamol werd betrapt, vrijgesproken van dopinggebruik. Wat dat precies betekent voor de toekomst van dopinggebruik in de wielersport, weet niemand.
   Toch zijn er wat kanttekeningen te plaatsen. In deze studie laat men zien dat zelfs bij de maximaal toegestane dosis salbutamol, de urineconcentraties boven de door de WADA gestelde limiet liggen. De regels zijn dus in tegespraak met elkaar.
   Beter onderzoek, betere regelgeving, en duidelijkere straffen voor de sporters die deze regels overtreden - dat is mijn advies.

De prijsvechters LIDL en ALDI gaan geen energiedrankjes meer verkopen aan jongeren onder de 14 jaar, berichtte het nieuws. Eigenlijk zou dat onder de 18 moeten zijn, denken sommige deskundigen. In de drankjes zit veel suiker, caffeïne en taurine. Het overmatig nuttigen van energiedrankjes leidt tot rusteloosheid, vermoeidheid en hartritmestoornissen. En sommige jongeren drinken soms wel zes van die blikjes per dag.
   Wat suiker en caffeïne doen, weten de meeste mensen wel. Ze peppen je snel op, met als gevolg dat je na een tijdje in een energiewak valt - waardoor je waarschijnlijk weer naar zo'n blikje grijpt.
   Taurine is minder bekend. Het komt voor in gal en bevindt zich ook op vele andere plaatsen in het lichaam. Sterker nog, ongeveer 0.1% van ons lichaamsgewicht is taurine. Het wordt in de alvleesklier gemaakt uit het aminozuur cysteine, en je krijgt het ook via het eten van vlees of vis binnen. De opname via het dieet is gemiddeld zo'n 60 mg per dag. Veel energiedrankjes bevatten 1000 mg per blikje.
   Of dit een probleem is, is de vraag. Want er zijn geen negatieve effecten gevonden van de inname van 3 gram taurine per dag - maar dat was in gezonde volwassenen. Wat het in kinderen doet, is nog de vraag.
   De negatieve effecten van energiedrank zijn vrijwel zeker te wijten aan de suiker en caffeïne, en waarschijnlijk zelfs alleen de caffeïne. 

Deze week werden twee Belgen van Iraanse afkomst met terroristische plannen opgepakt. Ze stonden op het punt om naar Frankrijk te vertrekken met in het handschoenenkastje van hun auto een halve kilo TATP. Voor de leek: dit is triaceton triperoxide, een explosief dat van huis-tuin-en-keuken materialen te maken is (aceton zit in nagellak, waterstofperoxide in bepaalde ontsmettingsmiddelen en in middelen om haar te blonderen).
   TATP, ook wel "Mother of Satan" genoemd, is de afgelopen jaren vaker gebruikt tijdens terroristische aanslagen, onder andere die in Brussel in 2016.
   Je hoeft geen chemicus zijn om het te maken - er zwerven waarschijnlijk wel recepten op het internet rond hoe je het kan fabriceren. Een medewerker van mijn laboratorium, die blijkbaar uit een 'risicoland' komt, liep vorige maand, toen hij naar de Verenigde Staten wilde gaan, zo veel vertraging op bij het aanvragen van zijn visum, dat hij zijn vakantie moest afzeggen. Als je als beroep 'chemicus' of 'chemisch bioloog' invult, gaan er bij de immigratiedienst van de VS een paar rode lampjes branden.
   Ik denk echter dat je als chemicus waarschijnlijk minder geneigd bent TATP te maken, of picrinezuur zoals Anders Breivik deed. Een chemicus weet dat dit veel te riskant is.

Berichten | Column | Chemistry | Biografie | Links | Contact

---