Assman
In
een episode van Seinfeld krijgt Kramer per ongeluk nummerplaten
voor zijn auto met het woord ASSMAN. Later blijkt dat zijn nummerbord,
zoals hij vermoedde, verwisseld is met die van een proctologist - ofwel
een dokter gespecialiseerd in rectale aangelegenheden.
Vorige week zag ik in Essen een vrachtwagen rijden met
groot het woord "ASSMANN" op de zijkant en achterkant, en ik dacht
meteen: wat moet een dokter nu met een vrachtwagen? Uiteindelijk bleek
het om een leverancier in kantoormeubilair te gaan. Misschien
eentje gespecialiseerd in stoelen met groot zitvlak.
28 juni
2015,
Steven Verhelst
Lau
Vorig jaar
in juni was ik nog bij het afscheidsconcert van Thé Lau in de
Heineken Music Hall. Nu, een jaar en zes dagen later, heeft Lau
voorgoed afscheid genomen.
Veel aandacht in de media was er. Maar wat moet je er over
zeggen? Rigoreus moet je leven. Rigoreus heeft Lau geleefd. Het
was een succesvol jaar, waarin hij waarschijnlijk meer gedaan heeft dan
in andere jaren. Als de dood in je nek hijgt, loop je een paar stappen
sneller. Maar allen verliezen we die race, en uiteindelijk is het goed
zo.
25 juni
2015,
Steven Verhelst
Plastic tassen
Toen
ik vorige week bij een lezing van Arnon Grunberg was, zag ik dat hij
een plastic tas bij zich droeg. Daarin had hij boeken, aantekeningen.
Nu pas denk ik aan het eerste hoofdstuk van Blauwe
Maandagen, waarin de hoofdpersoon met zijn vader naar Berlijn gaat, en
ook naar Brussel. Om met oude mannen in cafés te praten. En
later niet koosjere braadworstjes te eten. Want god keek niet op een
braadworstje meer of minder. Hij had altijd een plastic tas van Albert
Heijn bij zich. "Belangrijke dingen kun je het beste met je meedragen
in plastic tassen."
Vroeger droeg ik ook altijd dingen in een plastic tas met
me mee. Nu heb ik een linnen tas, want dat is beter voor het milieu,
zegt mijn vrouw. Hoewel ik die plastic tassen altijd gebruikte tot ze
bijna uit elkaar vielen, en daarna nog als vuilniszak. Ik vervoerde
alles in die tassen. Boeken, aantekeningen, CDs, videobanden, maar ook
minder belangrijke dingen zoals lunchpakketten, thermoskannen, en
blikken bier.
Ik heb vroeger wel eens een meisje gezien dat een banaan
in haar handtasje meedroeg. Daarmee was die handtas dan ook meteen vol.
Dat was in de kroeg. De grond lag bezaaid met schalen van pinda's, want
op de bar stonden gratis pinda's in de dop. En toen kwam zij dus met
die banaan. Maar dat terzijde.
Achteraf gezien had ik een vraag moeten stellen over die
tas. Volgende keer dan maar. Ik denk dat Grunberg dan ook vast weer een
plastic tas bij zich draagt.
23 juni
2015,
Steven Verhelst
Neologisme
Het was in vrijwel alle kranten te lezen: in Zweden had met een nieuw
woord verzonnen. Wanneer het niet over een nieuw woord voor masturbatie
zou gaan, had de wereld er nooit over gehoord.
In het Zweeds bestond slechts het woord 'onani' voor
masturberen. Een directe - maar eigenlijk foutieve - verwijzing naar de
oud-testamentische Onan. Want Onan masturbeerde niet, maar hij weigerde
zijn schoonzuster te bezwangeren nadat zijn broer kinderloos gestorven
was. Lijkt me niet immoreel. Maar het wekte god's toorn en Onan werd
gedood.
In elk geval wilden de Zweden een woord voor vrouwelijke
masturbatie, en - na een uitgeschreven wedstrijd - kwamen ze
uiteindelijk met het woord klittra op de proppen.
Als ik mijn ogen sluit, kan ik de blonde, Zweedse dames
bijna horen, de korte eerste lettergreep iets langer uitgesproken dan
normaal, gevolgd door de dikke, dubbele t, een zacht rollende r en een
korte aa. En dat steeds weer herhaald, op het ritme van hun deinende
vingers, hun stem steeds heser, en eindigend in een langgerekt jaaa.
21 juni
2015,
Steven Verhelst
Groen
Tijdens een college Engelse literatuur zat ik ik een collegezaal met
groene banken. Het deed bijna zeer aan je ogen, maar de studenten waren
opvallend stil. Of kwam dat door de docent, die met luide stem over
John Milton's Paradise Lost vertelde?
In de collegezalen van het Gorlaeus laboratorium waren de banken rood.
Ik vraag me af of daar onderzoek naar is gedaan. De kleur
van banken op de leerprestaties van studenten. Dat exacte vakken beter
worden opgenomen in een rode omgeving en talen beter in een groene.
Maar misschien was het gewoon de voorkeur van de architec. Of was die
kleur verf toevallig in de aanbieding.
19 juni
2015,
Steven Verhelst
College crashen, Sauerkraut en overcompensatie
Sommige mensen zijn party crashers of zelfs wedding crashers. Ik was
een college crasher. Voordat de lezing van Arnon Grunberg begon,
bezocht ik twee Engelse colleges. Het eerste ging over interculturele
competentie. Ofwel: hoe je je als Duitser in Engeland moet gedragen,
wanneer je daar op stage gaat.
Het college werd gegeven door een professor uit Engeland
die zelf al meer dan 30 jaar in Duitsland woonde. Nou ja, een college
was het eigenlijk niet. Meer een monoloog van een cabaretier. Of zijn
dat juist de beste colleges? In elk geval vermaakte ik mij goed met de
verhalen die hij vertelde over zijn ervaringen toen hij zelf naar
Duitsland ging. Wat voor hem de cultuurschok was. Het vroege opstaan
bijvoorbeeld. Geen Brit zou er aan denken om zijn studenten voor 10 uur
's ochtends te dwingen naar een college te gaan. Uit mijn tijd in
Leiden kan ik nog herinneren dat de vroegste colleges om 9 uur
begonnen. Maar als ik 's ochtends vroeg, om 8 uur, op de campus van de
TU Dortmund loop, zie ik in de praktikumzalen vaak al studenten in de
weer. 8 uur 's ochtends!
Verder hoef je van Duitsers geen small talk
te verwachten. De bakker geeft je je broodjes, de slager je vlees.
Ze zeggen verder niets, ook al kom je er al drie jaar week.
In Palo Alto was ik drie keer bij een pizzabakker bij mij
om de hoek geweest, en hij vroeg tijdens het wachten al waar ik vandaan
kwam. En hij vertelde dat hij zelf ooit in België had gewoond. En
dat hij uit het voormalig Joegoslavië kwam. Bosnië om precies
te zijn. Enzovoort.
Duitsers zijn kortaf. Duitsers zijn eerlijk, direkt. Jij
vraagt, ik antwoord zo kort mogelijk. Ja. Nee. Leuk. Ik woon in
Duisburg. Zich niet realiserend dat een vraag geen vraag is, maar een
aanzet tot een conversatie.
Voedsel is een andere cultuurschok. Overal eigenlijk. Maar
ook daar raak je langzaam aan gewend. Dat noemde de professor de Sauerkraut
fase. Duitsers houden van hun zuurkool, maar de eerste keer dat hij het
at, dacht hij: wat is dit smerig. De tweede keer was het nog steeds
smerig, en de derde keer wat minder. Na de vijfde keer raakte hij eraan
gewend en nu kan hij niet meer zonder. Dat kan een gevaar zijn van
integratie: je wordt op sommige punten duitser dan de Duitsers zelf.
Een soort overcompensatie.
Op welk punt ben ik duitser dan de Duitsers? Ik zou het
niet weten. Ik houd niet van vroeg opstaan, ik klets graag in de kroeg
met volstrekt vreemde mensen, en ik houd niet van zuurkool (behalve als
mijn vrouw het klaarmaakt). Ik drink meer bier dan de gemiddelde
Duitser. Maar dat deed ik in de Verenigde Staten al, dus om dat nu
overcompensatie te noemen. Misschien is het de Pünktlichkeit. Ik
kan er moeilijk meer tegen als niet alles pünktlich is. Als er een
vergadering twee minuten te laat begint, als de trein een paar minuten
vertraging heeft, als er een bus uitvalt.
18 juni
2015,
Steven Verhelst
Realismus
Aan de Universiteit van Duisburg-Essen hield Arnon Grunberg vandaag een
lezing over realisme. Hij las een aantal citaten voor, de meeste van J.
M. Coetzee. Hij vertelde over zijn eigen werk. Hij zei: de mensen
zeggen dat mijn werk absurd is. Of, om met Gerard Reve te spreken: Er
komt geen normaal mens in voor.
Maar wat is een normaal mens?
Daarop kwamen we tijdens de vraag-en-antwoord sessie helaas niet meer terug.
Waar kom je tegenwoordig nog normale mensen tegen? In de
S1 naar Dortmund zie ik ze niet. Op de televisie ook niet. Maar dat is
misschien inherent aan dat medium. Zodra er een camera in de buurt is,
gaan mensen zich anders gedragen. En daarmee komen we op een tweede
punt dat in Grunbergs lezing kort naar voren kwam: iedereen heeft niet één, maar meerdere identiteiten.
Terug naar Realisme. Grunberg gaf ons een citaat van een
andere schrijver, wiens naam ik vergeten ben. Literatuur haalt het
gordijn weg en laat ons de werkelijkheid zien.
In zoiets kan ik me vinden. Maar de werkelijkheid kun je
nooit beschrijven. De werkelijkheid is voor ieder anders. Misschien kun
je proberen om dicht bij de waarheid te komen. Voor mij wijst
literatuur op de belangrijke dingen binnen de wereld. Het leven gaan
niet om dat of dat of dat, maar om dit hier.
17 juni
2015,
Steven Verhelst
Neonicotinoide
Op een aantal planten in onze tuin (tomaat, spercieboon, pompoen) zaten
een groot aantal kleine, zwarte insekten. Fruitvliegjes die zich hadden
vastgebeten in de stengels en bladeren, zo leek het.
Ik kwam met een spuit met thiacloprid aan. Een
neonicotinoide verbinding die het zenuwstelsel van insekten voortdurend
stimuleert, waardoor ze te gronde gaan. Tenminste, dat is mijn hoop.
Maar ik vertrouw op chemie. Dat heb ik vroeger gedaan, en dat doe ik
nog steeds.
16 juni
2015,
Steven Verhelst
Zondagsrust
Vorig jaar hebben we in onze tuin een nieuw gazon ingezaaid. Dus moet
ik nu elke twee tot drie weken maaien. Zaterdag was het ik vergeten,
dus ging ik op zondagmiddag naar buiten met de motormaaier voor mij uit.
In de tuin naast mij werd af en toe iets geroepen.
Misschien een vader tegen zijn kinderen.
'Ophouden!'
'Is het nou afgelopen?'
'Bent u nou klaar?'
Blijkbaar had hij het tegen mij, en ik vroeg wat er was.
'Er mag op zondag niet gemaaid worden!'
Dat blijkt in Duitsland dus echt zo te zijn. Zelfs op
werkdagen mag er slects op bepaalde uren een grasmaaier gehanteerd
worden.
De Duitser hecht waarde aan zijn zondagsrust. En ze willen natuurlijk gewoon redenen hebben om te zeuren.
15 juni
2015,
Steven Verhelst
Geluk
Een Duitse krant, die een paar weken geleden gratis in Essen werd
verspreid, gingen alle berichten slechts over geluk. Ik had hem snel
uit.
Ik probeer ook een verhaal te schrijven over geluk, maar
makkelijk is dat niet. Het is eenvoudiger om over ellende te schrijven
dan over positieve gevoelens zonder in clichés te vervallen. In
de bundel "Zeeverhalen" van Maarten Biesheuvel, die ik vorige week in
Leuven kocht, vond ik wel een verhaal waarin de hoofdpersoon zich
gelukkig voelde. Maar ik ben Maarten Biesheuvel niet.
14 juni
2015,
Steven Verhelst
Stomende dijen
Ik zat in de trein van Dortmund naar Essen, en naast de schuifdeuren van de S-bahn stonden twee Fransozen te praten.
In Bochum stapten twee meiden in. Een lelijke lesbo
en een enorm heet creools meisje. Ze hoorden de jongens praten, en de
creoolse vroeg aan de leukste jongen of hij Frans was. "Ik studeer
namelijk Frans en zoek iemand voor bijles."
Hij gaf haar zijn naam op Facebook. "Schrijf me maar," zei hij.
Ik zag haar dijen stomen, ik zag in haar ogen hoe ze
fantaseerde dat ze op een Franse pik zou rijden en "Oh lala" zou
roepen als ze klaarkwam.
Op Essen Hauptbahnhof stapte ik uit. Bij de supermarkt
kocht ik een baguette en een flesje Bordeaux. Voor mij geen stomende
dijen, voor mij geen oh lala. Maar dat overleefde ik wel.
11 juni
2015,
Steven Verhelst
Carapils
Bij het overstappen in Luik kocht ik twee blikken van het goedkoopste bier. Carapils. Bon Soir. Voila. Merci. Au revoir.
Water, gerstenmout, mais, hopextract en kleurstof (E150c - het ammoniak zout van caramelkleur).
Dat waren de ingrediënten.
Wat de functie is van een kleurstof in
een bier dat in blik wordt geleverd, is mij onduidelijk, maar misschien
zijn er mensen die het in een glas schenken. Ik dronk het rechtstreeks
uit het blik. Twee blikken. Dat ook nog. Het ene na het andere. Ik
voelde me Louis Tinner die op weg is van Brussel naar zijn woonplaats.
10 juni
2015,
Steven Verhelst
Boeken en bier
Ik was op bezoek in Leuven voor een bezoek aan verschillende
departementen en een kennismakingsgesprek met de rector. Gelukkig zat
het rectoraat vlak bij de grote markt, waar ik na de sessie een
zeezuiper tripel en een Duvel tripel hop dronk. Daarvan word je wel
licht in je hoofd - daar helpt zelfs geen schoteltje kaasblokjes tegen.
Op weg naar het station kwam ik langs de
tweedehandsboekwinkel De Slegte. Ik kocht Maarten Biesheuvels
"Zeeverhalen" en Grunbergs "Het Bestand". Daarna bij de Spar supermarkt
vier verschillende Belgische bieren. Een Duvel, een Martin's Klooster
tripel hop, een Kasteel en een Hopus.
Een tas vol boeken en bier - met een betere buit kun je niet huiswaarts keren.
9 juni
2015,
Steven Verhelst
Toetje
Voor mijn vrouw maakte ik toetje van kokospudding met ananas en munt -
in de vorm van Darth Vader. Nog nooit heeft Darth Vader zo bleek gezien.
8 juni
2015,
Steven Verhelst
G7
In
het slot Elmau bij Garmisch-Partenkirchen vindt vanaf vandaag een
topontmoeting van de G7 plaats. De presidenten of minister-presidenten
van Amerika, Canada, Japan, Duitsland, Frankrijk, Italië en
Groot-Brittannië komen er samen voor besprekingen over weet ik
wat. In Garmisch-Partenkirchen kwamen duizenden demonstranten bijeen.
Er waren zelfs busreizen georganiseerd van München naar Garmisch.
Maar het slot ligt ergens in de bergen. Te voet kwamen de
demonstranten er niet - de kleine wandelwegen erheen waren makkelijk
door de politie te blokkeren.
Ook in München waren er tienduizenden mensen op de been om te protesteren.
In elk geval kost het de G7-top 130 miljoen euro - mede
door de hoge beveiliging en alle politie die wordt ingezet om
demonstranten op afstand te houden. Maar volgens inofficiële
berichten zou alles bijelkaar zelfs 360 miljoen kosten. Dan vraag ik me
af: kunnen ze zo'n bespreking niet per Skype of satelliet-conferentie
doen?
7 juni
2015,
Steven Verhelst
Rock am Ring
Rock am Ring
is misschien het bekendste Duitse muziekfestival. Dit jaar is het
dertig jaar geleden dat het voor de eerste keer plaatsvond, en het
festival is ook voor de eerste keer verplaatst van de Nürburgring,
een racecircuit in Nürburg, naar voormalig vliegveld Mendig.
Mendig ligt in de buurt van Koblenz en niet ver van Andernach, de geboorteplaats van Charles Bukowski.
Het festival duurt drie dagen - en er komen bands als de
Foo Fighters, Slipknot, The Prodigy, Slash, Marilyn Manson,
Motörhead, en een hele reeks bands de ik niet ken.
Gisteren sloeg de bliksem drie keer in op het
festivalterrein, met 33 gewonden als gevolg. Dus ik ben blij dat ik
niet gegaan ben. Ik ben trouwens de oud voor meerdaagse festivals. Het
enige festival waar ik een uitzondering voor zou maken, is het
legendarische Wacken.
6 juni
2015,
Steven Verhelst
Corpus Christi
In bepaalde delen van Duitsland is Sacramentsdag, Fronleichnam of
Corpus Christi een officiële vrije dag. We schijnen het aan een of
ander nonneke in Luik uit de dertiende eeuw te danken te hebben. Ik
noem het altijd maar 'happy cadaver day', vrolijke kadaver dag. Want
daar gaat het uiteindeljk om. Het lichaam en bloed van Jezus eten
respectievelijk drinken.
Ik hield vandaag maar een barbecue in de tuin. Dat leek me op kadaver dag wel toepasselijk.
4 juni
2015,
Steven Verhelst
Lab
Vanaf volgend jaar zal ik mijn laboratorium aan de katholieke
universiteit Leuven voortzetten. En daarbij hoort een nieuwe website,
die komende maand de lucht in zal gaan. Nou ja, het net op.
Vorige week zijn er al een aantal nieuwe foto's gemaakt. Met dank aan Look J Boden fotografie.
2 juni
2015,
Steven Verhelst
|