Toiletpapier van het bos
De natuur is het mooist op de televisie. Dat heb ik MIdas Dekkers ooit
eens horen zeggen. Op televisie zie je bevers en vossen rennen en
rollebollen, maar als je zelf eens naar het bos gaat, zie je hooguit
een hond (met baas).
Afgelopen weekend ging ik naar het bos. Er lag een bruin
en geel bladerdek op de bodem, waar je at en toe flink in wegzakte.
Toen opeens zag ik dat mijn schoen aan de zijkant (en onderkant) besmeurd was met drek.
Hondenstront.
Bij elke boom waar een dikke laag mos op de stronk
groeide, stopte ik om de onderkant en zijkant van mijn schoen grondig
af te vegen.
Mos is het toiletpapier van het bos, dacht ik.
Voor dit smeuïg uitwerpsel had ik veel toiletpapier
nodig om het uit de laatste kleine gaatjes van mijn schoenzool te
krijgen.
Een volgend weekend maak ik een wandeling in de tuin.
28 oktober 2024,
Steven Verhelst
Wintertijd
Morgen begint de wintertijd weer. Dan is het 's ochtends wel eerder
licht, maar nog steeds donker als ik twee of drie keer per week om
kwart voor zes het huis verlaat om een rondje te hardlopen. En aan
het eind van de middag, als ik van het werk naar huis fiets, is de zon
al weer weg. Ik fiets niet alleen de berg af, mijn gemoed gaan ook
bergafwaarts.
Waarschijnlijk staat er in een keukenkastje nog ergens een
fles schelvispekel. Hopelijk kom ik daar de winter mee door.
26 oktober 2024,
Steven Verhelst
Koffiemolenverzet
Gisteren liep ik een marathon, vandaag heb ik spierpijn.
Stappen is pijnlijk, vooral de trap af. Fietsen gaat wel.
Al moet ik met een koffiemolenverzet de Leuvense Gasthuisberg op. De
enige troost: vanavond gaat het bergafwaarts..
21 oktober 2024,
Steven Verhelst
Waanzin
Vandaag liep ik mijn allereerste marathon - in Antwerpen.
Ik had natuurlijk al regelmatig 10 km wedstrijden gelopen
en ook een aantal halve marathons, maar de hele marathon bleek toch
andere koek.
Mijn trainingen waren goed gegaan. Mijn langste duurloop
was 34 km geweest, een paar weken voor de marathon. Daarna had ik het
aantal kilometers per week weer verminderd om niet overtraind aan de
start te verschijnen. Ook had ik geoefend met eten en drinken onderweg.
Maar het werd afzien. Het werd afzien zoals ik nog nooit gedaan had.
Na ongeveer 27 km kreeg ik wat problemen met mijn maag.
Als ik nu nog één rozijn eet, dacht ik, kots ik alles uit.
De laatste 14 km kon ik nauwelijks nog iets eten of drinken. Toen kwam ik snel de man met de hamer tegen.
Het werd een fysiek en mentaal gevecht. Mijn
kilometertijden liepen snel op, maar opgeven deed ik niet. De laatste
tien kilometer, hoewel langzamer, wist ik mijn tempo toch vlak te
houden, en ik finishte nog ruim onder de vier uur. Na de finish moest
ik een minuutje tegen een hek leunen. Mijn benen konden me nog net
dragen. Ik kwam slechts stap voor stap vooruit, op weg naar de hal waar
de sporttassen van deelnemers in bewaring waren gegeven.
Dit was waanzin. Maar wel waanzin die voor herhaling vatbaar lijkt.
20 oktober 2024,
Steven Verhelst
Gevaren
Toen ik onlangs in de bibliotheek was, zag ik bovenstaand boek van Maarten 't Hart.
De gevaren van joggen.
De afgelopen drie maanden ben ik veel gaan joggen - ter
voorbereiding op de marathon van Antwerpen, die ik morgen zal lopen.
Loerde er gevaar?
Mijn linkerknie deed af en toe een beetje zeer - daarvoor
doe ik extra spierversterkende oefeningen. Ik had minder tijd voor
andere hobbies. En ik kreeg wat meer eelt op de voeten. Maar dat is
alles niet verbazend als je drie keer per week hardloopt, waarvan een
duurloop van uiteindelijk meer dan 30 km.
Maar ik was ook meer dan anderhalve kilo afgevallen, mijn
rusthartslag was gedaald naar 48 slagen per minuut, en ik voelde mij
bijna fitter dan ooit.
Ik zette het boek terug in de kast en pakte 't Hart's roman
De jakobsladder. Maar misschien moet ik de verzameling columns onder de naam
De gevaren van joggen toch eens lezen. Watn lezen is joggen voor de geest.
19 oktober 2024,
Steven Verhelst
Bijbelboeken
Ik ben de roman
De jakobsladder
van Maarten 't Hart aan het herlezen. In het boek spelen twee jongens
blind schaak in de kerk door van het ene hoofdstuk in een bijbelboek
naar het andere te bladeren. Ezechiël 2 naar Ezechiël 4 werd
dan e2-e4.
Al fietsend naar het werk dacht ik aan de bijbelboeken,
waarvan ik de namen vroeger op de zondagschool uit mijn hoofd
diende te leren. In de juiste volgorde.
Soms maakten we er grapjes over. Wat mij veertig jaar
later nog invalt: "Maleachi, waarom lachie? Om Habakuk, want zijn broek
is stuk. Breng hem naar Ezechiël, die maakt 'm wel."
We zorgden ervoor dat de vrouwen die de zondagschool leidden, het niet hoorden.
En god? DIe hoorde ons ook niet. Daar was ik als
achtjarige al van overtuigd. Ik was een jonge atheïst, omgeven
door naïeve kinderen en vrouwen met wijde truien en slechte
kapsels.
16 oktober 2024,
Steven Verhelst
Trilogie van de toekomst
Eerder dit jaar herlas ik Thea Beckman's Trilogie van de toekomst: de boeken
Kinderen van Moeder Aarde, Het helse paradijs en
Het gulden vlies van Thule.
Het gaat over een wereld die na een globale kernoorlog enorme
veranderingen heeft doorgaan. Werelddelen zijn verschoven, het klimaat
is veranderd en het voormalige Groenland is nu een vruchtbaar en
paradijselijk gebied, waar vrouwen regeren over een vreedzame bevolking.
Vanuit voormalig Europa komen missies naar Thule toe om
het deels te veroveren en te koloniseren, maar de inwoners van Thule
werken dit tegen.
De boeken zijn midden tot eind jaren tachtig van de vorige
eeuw geschreven, maar zijn - gezien de klimaatopwarming - actueler dan
ooit. Het kappen van bossen met woestijnvorming ten gevolg, het gebruik
van fossiele brandstoffen met bijbehorende vervuiling - het komt er
allemaal in voor.
De klimaatcrisis is meer en meer op een kritiek punt
gekomen. Maar of er genoeg actie gaat worden ondernomen, blijft de
vraag. Ik ben bang van niet. De wereld gebruikt meer en meer energie;
schattingen gaan dat het energieverbruik tegen 2030 zal zijn verdubbeld
- mede door arteficiële intelligentie.
Mensen zijn lui. Ze laten liever een tekst schrijven door
AI dan dat ze zelf met taal puzzelen. Ze nemen liever de e-bike dan
zelf hard te trappen - zelfs jongeren zie ik met e-bikes rondsjezen.
"Maar een e-bike stoot niets uit en is goed voor het milieu." Wat nog
beter is voor het milieu: zelf sporten en bewegen. En dan na afloop
geen in pastic verpakte sportreep eten, maar gewoon een in België
gekweekte appel.
14 oktober 2024,
Steven Verhelst
Kwalzalverij
Een week geleden werd de jaarlijkse Meester Kackadorisprijs weer
uitgereikt door de Vereniging tegen Kwakzalverij. Dit jaar ging de
prijs naar de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie, omdat deze
een opleiding osteopathie heeft goedgekeurd.
Osteopathie is een alternatieve, niet op wetenschappelijk
bewijs gebaseerde behandelmethode voor pijn en bewegingsproblemen.
Accrediatie is natuurlijk problematisch, want dat geeft een soort
validatie aan dit soort praktijken, terwijl patiënten eigenlijk
moeten weten dat het nut ervan onbewezen is.
In Duitsland zijn alternatieve medische behandelingen
misschien nog wijdverbreider dan in Nederland en België. Ik ben er
altijd tegenstander van geweest. Niet dat mensen erheen gaan, maar dat
het vergoed wordt door de verzekering.
12 oktober 2024,
Steven Verhelst
Nobelprijsnieuws
De Nobelprijs voor de scheikunde is toegekend aan een aantal
wetenschappers die baanbrekend onderzoek deden naar computationele
methoden op het gebied van eiwitten, waarschijnlijk de belangrijkste
biomoleculen in de cel. David Baker, die de helft van de prijs kreeg,
wist geheel nieuwe eiwitten te ontwerpen - eiwitten die niet in de
natuur bestaan en die nieuwe functionaliteiten kunnen hebben. Dat is
belangrijk, want de wereld zit met een aantal problemen die opgelost
dienen te worden. Evolutie vindt een oplossing die traag tot stand
komt. Dit kan een snelle oplossing bieden. De andere helft van de prijs
ging naar Google Deepmind, die met hun programma AlphaFold2 de
structuur van eiwitten kan voorspellen.
Ik keek naar het nieuws op de Vlaamse zener VRT en
zat te wachten op het nieuws over de Nobelprijs. Het Vlaamse nieuws
duurt drie kwartier - heel wat voor zo'n klein landje als België.
Maar geen woord over de Nobelprijs scheikunde. Ik schakelde over naar
het Duitse nieuws op de ARD. Dat duurt ruim tien minuten. Duitsers
houden van efficiëntie. Het Duitse nieuws bracht wel een item over
de Nobelprijs, en redelijk uitgebreid; zeker 10% van de hele
nieuwsuitzending.
Het Duitse nieuws is beter dan het Vlaamse - dat durf ik nu wel met zekerheid te zeggen.
9 oktober 2024,
Steven Verhelst
Oorlog
Het is een jaar geleden dat Hamas hun terreuractie op het Supernova
Sukkot muziekfestival uitvoerde. Het was het begin van de oorlog die
woedt tussen Israël, Hamas in Gaza, en Hezbollah in Libanon. En
Iran lijkt er ook bij betrokken te raken.
Een paar wetenschappers die ik goed ken, wonen in
Israël. Zij zijn vredelievende burgers, net als waarschijnlijk de
meeste mensen in Israël en Gaza.
Gelukkig heb ik tijdens mijn leven nooit in een
oorlogsgebied gewoond. In Europa zitten we al heel lang veilig, en
hopelijk blijft dat ook zo.
7 oktober 2024,
Steven Verhelst
Wielerfeest
In 2021 finishte het WK wielrennen in Leuven; dit weekend is Leuven het
centrum voor het WK gravel. Meer nog dan in 2021 wordt het een waar
wielerfeest.
Vandaag rijden niet alleen de elite-vrouwen, maar ook
recreanten in allerlei leeftijdscategorieën. Er zijn zelfs
deelnemers die ouder zijn dan tachtig jaar. Ook zij worden op het
podium gehuldigd als wereldkampioen als zij als eerste van hun
categorie over de streep komen. En ook zij worden uitzinnig
aangemoedigd door de rijendikke menigte langs de Bondgenotenlaan in
Leuven, waar ook ik het machtige schouwspel stond te bekijken.
5 oktober 2024,
Steven Verhelst
Verboden affiche
Toen ik bij de bibliotheek in Leuven naar het toilet ging, kwam ik
bovenstaande mededeling tegen. Helaas had ik geen verboden affiche bij
me om op te hangen.
3 oktober 2024,
Steven Verhelst
Hoogleraar
Ik mocht mij in 2015 al professor noemen
(in België hebben, net als in de Verenigde Staten, maar anders dan
in Nederland, assistant en associate professoren ook de titel
prof). Vanaf vandaag ben ik officieel bevorderd tot hoogleraar.
Er verandert verder vrijwel niets. Mijn salaris gaat
nauwelijks omhoog, maar ik kan wel meer taken op mij nemen. Voorzitter
zijn als doktorandi hun proefschrift verdedigen, voorzitter van het
departement worden, en zo zijn er nog een aantal meer zaken.
Mijn bevordering dank ik voor een deel aan Willem Frederik
Hermans, want toen ik mijn aanvraag voor bevordering tot hoogleraar
schreef, las ik ter inspiratie zijn roman "Onder professoren".
Misschien wordt het nu tijd om mijn eigen
Onder professoren te schrijven, met daarin mijn kritiek op het reilen en zeilen in de academische wereld.
1 oktober 2024,
Steven Verhelst
