Volksfeest
Gisteren was ik met mijn twee kinderen
naar de koers - we besloten bij de Vaartkom te gaan staan, vlak voor de
voet van de Keizersberg. Wat een chaos, wat een lawaai, wat een
volkfeest!
Bij het passeren was het lawaai van het publiek zo
overweldigend, dat mijn dochter begon te huilen en haar oren met de
handen toedekte. De volgende ronde door Leuven trokken de Belgen flink
door. Er was een sterke kopgroep, met Van der Poel. Zou hij de Belgen
in eigen land kunnen kraken?
Helaas had Van der Poel de benen niet. Alaphilippe liet
een knap staaltje krachtpatserij zien in de laatste ronde door Leuvcen.
Als je op zo'n manier je wereldtitel kan prolongeren, ben je een ware
kampioen. Alaphilippe was vandaag buitencategorie.
27 september 2021,
Steven Verhelst
Fietsen komt thuis
België is de bakermat van het wielrennen - ik denk dat je dat wel
kunt stellen. Nederland is uiteraard wel een fietsgek land (er schijnen
meer fietsen dan inwoners te zijn), maar België heeft
natuurlijk een aantal groot klassiekers en semi-klassiekers.
Daarnaast lééft de koers meer.
De wegwedstrijden van het WK wielrennen finishen in mijn woonplaats Leuven.
Sinds donderdag zijn verschillende wegen alvast afgezet
met hekken. Aan de voet van de 'Keizersberg' bijvoorbeeld - een
korte heuvel waar ik op weg naar mijn werk op Gasthuisberg langskom.
Vandaag was ik alvast bij de wedstrijden van de mannelijke
junioren (in de ochtend) en mannelijke beloftes (onder 23; in de
middag). 's Middags was het al een gekkenhuis in de stad, dus ik vrees
voor morgen (de wedstrijd voor vrouwelijke junioren en die voor elite
vrouwen) en vooral zondag (de elite heren). Maar zomaar thuiszitten
gaat natuurlijk niet.
De koers lééft - daar moet je héén!
24 september 2021,
Steven Verhelst
Mulder
Op de website van het Chemisch Dispuut Leiden las ik dat ruim een week geleden Prof. J. J. C Mulder is overleden.
"Mulder" - want zo kenden we hem, zonder voornaam - gaf
het eerstejaarsvak Atoombouw en Chemische Binding, kort ACB. We praten
1994 hier. Hij was al met pensioen, of kort voor zijn pensioen, maar
dat deed niets af aan zijn enthousiasme voor lesgeven.
ACB was een onbegrijpelijk vak over theoretische
quantumchemie, maar Mulder wist het onbegrijpelijke begrijpelijk te
maken, met grote handgebaren, rhetorische pauzes en een enorm
stemvolume. Hij schreeuwde de kennis bijna letterlijk ons hoofd binnen
- en met resultaat. Tot verbazing van bijna iedereen scoorde ik op het
tentamen ACB een 10 uit 10. Een prachtmens was hij, met een talent voor
kennisoverdracht. Als volgende week het semester begint en ik mijn
eerste colleges geef, zal ik dat proberen iets meer als Mulder te doen.
22 september 2021,
Steven Verhelst
Dag van de dementie
21 september is wereld Alzheimer dag. Of wereld dementie dag - daar wil ik vanaf wezen.
Alzheimer is een van de meest voorkomende oorzaken van
dementie, maar er zijn meerdere neurodegeneratieve ziektes die daartoe
leiden.
Mijn opa leed in de laatste jaren van zijn leven aan de ziekte van Parkinson, en dat ging gepaard met dementie.
De opa die uren lang met mij in de tuin had gezeten om met een vergrootglas figuren te branden in een stuk hout.
De opa die met mij op zondag ijsjes ging halen bij de snackbar een paar straten verderop.
De opa die mij leerde dammen.
De opa die zo goed kon tekenen, maar wiens handen te onvast werden om het nog aan mij te kunnen demonsteren.
De opa die mij bij schaken liet winnen, en die ik op een
gegeven moment zelf moest laten winnen toen de dementie langzamerhand
toesloeg.
Mijn opa heette ook Steven, en hij kwam uiteindelijk terecht in een verzorgingshuis.
In heldere momenten zei hij: "Ik ben niet zoals hen, hoor."
Hij wees op de grijze dames in soepjurken die over de gang
heen en weer liepen en voor de tigste keer voelden of de deur van de
afdeling nog op slot zat.
Voor vele mensen komt de dood te vroeg, voor andere
mensen komt de dood te laat. En voor niemand, voor bijna niemand komt
de dood precies op tijd.
21 september 2021,
Steven Verhelst
Teleurstellingen
Gisteren liep ik een halve marathon. Ik had
het gevoel dat ik me nog nooit beter op een hardloopwedstrijd had
voorbereid dan nu. Maar daarover schrijf ik nog wel eens een column.
Na een kilometer of zes, zeven voelde ik al: mijn
streeftijd ga ik niet halen, en hoe meer kilometers voorbij gingen, hoe
langzamer ik ging. Dit was geen lopen, dit was zwoegen.
Had ik hiervoor week na week meerdere trainingslopen
gedaan, langzaam opgebouwd naar langere afstanden, afgewisseld met
intervaltraining en hersteltrainingen? Had ik hiervoor alcohol laten
staan, mijn dieet in de dagen ervoor aangepast naar koolhydraatrijke
maaltijden met minder eiwit en laag in vet?
De grootste teleurstelling in mijn leven was misschien het concert van Alice in Chains dat ik miste
na een bijna twintig uur durende reis. Maar misschien komt deze ervaring op een goede nummer twee.
20 september 2021,
Steven Verhelst
Moeilijke mensen
Boeken over 'omgaan met moeilijke mensen' -
dat las ik in een e-mail nieuwsbrief van De Slegte, de tweedehands
boekwinkel met een filiaal in Leuven.
Wie komt er geen moeilijke mensen tegen?
Ik koop geen zelfhulpboeken. Maar wat zijn moeilijke mensen?
Mensen die niets willen of geen mening hebben, dat zijn moeilijke mensen.
Ik had ooit ongevraagd een logé, toen ik nog
op Stanford werkte. De logé kwam twee weken werken in het
laboratorium waar ik toen post-doc was, en mijn appartement werd min of
meer aangewezen als logeerplaats, omdat ik toen nog single was.
De logé sliep op de bank en 's ochtends, als ik
onder de douche vandaag kwam, zat hij mij aan te staren terwijl ik
cornflakes at. Zelf wilde hij geen ontbijt. En hij had geen voorkeur
voor avondeten - al at hij wel vegetarisch, had hij bij kennismaking
gezegd.
Toen we in een Thais restaurant aten, bestelde ik
gefrituurde tofu als voorgerecht, zodat we konden delen. Mijn
verbazing was groot toen hij kippenvleugels bestelde.
"Ik dacht dat je vegetarisch at," zei ik, toen de kelnerin weg was.
Dat was alleen thuis, vertelde hij. Omdat dat goedkoper was.
Toen zat ik met een grote berg tofu, waar mijn logé
geen hap van wilde nemen, en die verder niet te vreten was.
De makkelijkste mens ben je zelf - daarom was ik blij toen
mijn logé weer weg was en ik weer als een happy single door
het leven kon.
16 september 2021,
Steven Verhelst
Staat niet op de kaart
Twee dagen geleden overleed Francois
Boulangé, het meest bekend als quismaster van het TV-spelletje
Lingo. Toen ik nog in Nederland woonde, heb ik daar talloze
afleveringen van gezien. In 1989 kwam het voor het eerst op de buis,
met Robert ten Brink als presentator. Hij had daarvoor al de quiz
Cijfers en Letters gepresenteerd, waarbij hij in 1985 werd afgelost
door Bob Bouma.
Maar terug naar Lingo. De beste presentator was natuurlijk
Francois Boulangé - vrolijk, en vooral het spel niet te serieus
nemend. Dat maakte hem de ideale quizmaster bij dit programma.
Toen het programma in 2000 van de VARA naar de Tros
verhuisde, ben ik opgehouden met kijken. Want ik keek Lingo niet alleen
voor het spel, maar ook voor de presentator.
Het schijnt dat er ook allerlei spelregels zijn bijgekomen
met ingewikkeldere manieren om ballen te trekken (of juist niet). TV
spelletjes moeten eenvoudig zijn. Dat vond ik het mooie aan Cijfers en
Letters. En aan Lingo. Woorden raden en ballen met nummers trekken die
op een bingokaart staan. En Boulangé heeft dat uitstekend op de
kaart gezet.
13 september 2021,
Steven Verhelst
Twintig
Ik heb ze nog steeds in een grote stofmap op zolder. De kranten van 12, 13 , 14 en 15 september 2001.
Op 11 september heb ik in mijn kleine flatje aan de
Boerhaavelaan in Leiden tot laat in de nacht televisie zitten kijken,
en ik was al weer op toen het nog schemerde. Ik ging eerst een krant
kopen op het treinstation, Ik geloof dat ik daarna weer naar huis ben
gegaan om te ontbijten en de krant door te kijken.
De wereld is voorgoed veranderd, zegt men.
Maar hoe staat het met de
War on Terror?
Bin Laden is dood, Saddam Hoessein is dood, maar
terrorisme gaat door - kleinschaliger misschien, zonder al-Qaida als
organisator.
Hoe bestrijd je terrorisme het beste? Welvaart? Educatie?
Uitbannen van religie? Of misschien pas door het uitsterven van de mens?
11 september 2021,
Steven Verhelst
Fosfine
De afgelopen weken was er
ophef over een aantal binnenvaartschepen die ladingen graan vervoerden met daarin te hoge concentraties van fosfine.
Fosfine is een giftig gas dat gebruikt wordt om te
voorkomen dat er ongedierte komt bij de lading van deze schepen. Maar
het is ook toxisch voor de mens.
Bij fosfine moet ik denken aan de serie Breaking Bad, die
ik momenteel weer opnieuw kijk. Het gaat over een scheikundeleraar met
kanker die crystal meth gaat producren om geld te verdienen voor zijn
familie. In het eerste seizoen vergiftigd hij twee criminelen die zijn
camper binnengaan, waar hij de crystal meth synthetiseert. Hij laat
zogenaamd zien hoe het gaat en gooit fosfor in water, waardoor
fosfinegas ontstaat. Hij gebruikte alleen rode fosfor, dat niet
reactief genoeg is hiervoor. Je moet witte fosfor gebruiken, maar dit
is zo reactief, dat het ook spontaan ontbrandt in lucht. Bovendien is
er nog kalium hydroxide nodig om fosfinegas te maken.
Hoe het fosfine in de binnenvaartschepen gegenereerd wordt, weet ik niet, maar daar kom ik nog wel achter.
4 september 2021,
Steven Verhelst
Einde en nieuw begin
Gisteren haalde ik mijn zoon voor het
laatst op bij de kinderopvang. Hij is 2,5 jaar oud. In België gaan
kinderen vanaf 2,5 jaar oud naar school.
Mijn zoon leek er vanochtend minder mee bezig dan
ik. Ik bracht hem naar de deur van zijn klas, hij stapte naar
binnen, draaide nog een keer om om te zwaaien en was toen weg -
nieuwsgierig naar de nieuwe speeltjes in het klaslokaal. Hij heeft nog
geen last van nostalgie zoals ik.
Als je kind bent, gaat de tijd langzaam. Een
woensdagmiddag zonder school verloopt traag als stroop. De
zomervakantie is een zee van tijd, een oceaan zonder land in zicht.
In een mensenleven komt de tijd traag op gang, als een knikker die van een helling af rolt.
Hoe komt dat? En kunnen we de tijd vertragen als volwassenen?
Albert Egberts, de hoofdpersoon uit de Tandeloze Tijd,
probeerde dit door te 'leven in de breedte', door elk moment uit te
spinnen, breder te maken.
Als kind word je voordurentd aan nieuwe dingen
blootgesteld. Blokken leren opstapelen, met een schaar knippen, hartjes
tekenen, een bal vangen, schoenen strikken, fietsen, met mes en vork
eten, zwemmen - dingen die allemaal automatismen zijn geworden als je
volwassen bent.
Hoe ouder je wordt, hoe minder nieuwe dingen er gebeuren.
Hoe minder mijlpalen waarbij je brein kan stilstaan bij het verstrijken
van de tijd.
En daarbij blijkt het brein van kinderen ook trager te
werken, en kunnen jonge kinderen het verschil in tijdsduur van
twee verschillende dingen moeilijker inschatten.
Ons brein kunnen we niet veranderen, maar wel hoe we tijd
ervaren. Je moet mijlpalen creëren, nieuwe dingen leren. Niet voor
de verandering eens op een Grieks in plaats van Spaans strand gaan
liggen in de zomer, maar echt iets anders. Ga eens skydiven (desnoods
indoor, zoals ik 5 jaar geleden deed in Californië), leer gitaar
spelen, schrijf je in voor een cursus yoga of kaas maken, of verander
van baan. Elk einde is een nieuw begin - totdat de eindhalte bereikt is
en alle perceptie verdwijnt.
1 september 2021,
Steven Verhelst
