Vrijheid, dat is een auto die je brengt naar waar je maar wilt. Dat is rijden, bewegen, asfalt dat onder je door raast. En niemand die mee hoeft. Want die auto, die auto is van jou.
 
Ik reed met mijn auto naar Napa Valley, het gebied in Californië met de beste wijngaarden. Niemand ging mee – ik was vrij. Maar met een boek ben je nooit alleen.
   Iemand die met een boek rondloopt, ziet er een stuk resoluter uit dan iemand met lege handen.
   Ik had ‘On the Road’ van Jack Kerouac en ‘Blauwe Damp’ van Marcel Maassen bij me. Die laatste had ik onlangs via Marktplaats.nl gekocht van iemand die zich voordeed als Wijnand. Maassen lag op de bijrijdersstoel en Kerouac, samen met mijn fototoestel en een flesje water, op de achterbank.
   Toen ik Napa Valley binnenreed, opende ik het raampje van mijn portier. De geur die er in de lucht hangt, drong mijn auto binnen. Het was een geur van wijnkelders, van gefermenteerde druiven en met wijn doordrenkte eikenhouten vaten.
   Ik kwam in een goede stemming.
   Mijn eerste stop was bij de wijngaard van Louis M. Martini, waar ik een paar flessen van mijn favoriete pinot gris insloeg. Ik zocht een geschikte wijn voor Thanksgiving, op welke dag traditiegetrouw een gevulde kalkoen wordt geserveerd, en proefde een aantal merlots en cabernets sauvignons.
   ‘Credit card?’ vroeg de vrouw achter de bar, die mij de wijnen had ingeschonken. 
   Ik knikte en reikte naar mijn portefeuille. Onlangs las ik dat inwoners van de Verenigde Staten een gezamenlijke credit card schuld van 750 miljard dollar hebben. Ik gebruik mijn kaart slechts af en toe, voor grote bedragen of aankopen online. Maar er zijn mensen die alles op krediet betalen, hun huur, hun boodschappen, hun tandartsrekening.
   Om half twee reed ik St. Helena binnen. Ik at er in restaurant Market.
   ‘Eén voor lunch?’ vroeg de kelner die mij naar een tafel bracht enigszins verbaasd.
   Ik droeg het boek van Marcel Maassen onder mijn arm bij me, maar iets weerhield me ervan om te zeggen: ‘Nee, twee voor lunch.’
   De kelner gaf mij het menu en somde de specialiteiten van de dag op. Ik maakte snel een keuze, ik hou niet van wikken en wegen als het om een lunch gaat.
   Vooraf nam ik drie oesters, en mijn hoofdgerecht bestond uit coquilles St. Jacques met bloemkoolpuree, op een bedje van geroerbakte bladgroente en gegarneerd met spekjes en wat kruiden die ik niet thuis kon brengen. Ik dronk er een glas Sauvignon Blanc bij van een wijngaard die zich nog geen twee mijl van het restaurant bevond.
   Na mijn lunch ging ik buiten op een bank in Blauwe damp zitten lezen. “Ruig noemden we onszelf. Wij waren de ruigen, en iedereen die niet ruig was, was een eikel.”
   Tussen pagina’s 132 en 133 van het boek vond ik een transactiebewijs van een NS-betaalautomaat uit Nijmegen voor een treinkaartje van zestien euro. Het boek was door Wijnand blijkbaar geeneens uitgelezen en het papiertje had, gezien de datum van de transactie (22 april 2004) al meer dan drie jaar in het boek gezeten. Ik was blij dat ik het boek uit de klauwen van Wijnand had bevrijd.
   ‘Dit is een lekker boek,’ zei ik bij mijzelf. Ik bekeek de blauw-met-gele voor- en achterkant en las nogmaals de flaptekst. “Ik wist niet wat trekken was. Of rukken. En van blauwe damp had ik ook nog nooit gehoord. ‘Bij jou komt er alleen maar blauwe damp uit,’ had Gerard tegen mij gezegd en iedereen had gelachen. ‘Wacht maar,’ dacht ik, ‘jou krijg ik nog wel.’ Maar waar het precies om ging?”
   Ik heb Marcel Maassen één keer ontmoet, tijdens Nur Literatur 2. Twee boeken heeft hij op zijn naam staan. Naast blauwe damp schreef hij Mantelwater, een prachtwerkje. Maar verkopen deden ze nauwelijks. Tegenwoordig moet je eerst een bestseller schrijven voor je andere werk wordt opgemerkt. Ik noem dat het Joe Speedboot effect (hoewel Tommy Wieringa met Alles over Tristan al niet onopgemerkt was gebleven).
   In elk geval hoop ik dat Maassen binnenkort met een nieuwe roman uitkomt. Hij is copywriter van beroep, maar het zou mooi zijn als hij met zijn romans een smak geld zou kunnen verdienen.
   Ik ben wetenschapper, schrijver, en levensgenieter. Geen van allen levert mij een smak geld op. Maar dat kon me op dat moment in Napa Valley niet schelen. Ik zat met mijn kop in de zon te lezen, op een bank in het stadje St. Helena. Dit was vrijheid, die ik desnoods met credit card wilde betalen.

Steven Verhelst

Berichten | Column | Chemistry | Biografie | Links | Contact